Lieve vreemdeling,
Angst is te meten. Het zweet op je handen. Het cortisolniveau in je haar of in je bloed. Angst is zelfs te zien als je je hoofd in een scanner legt. Je ziet dan de amygdala oplichten. Je zou bijna vergeten dat er ook nog een persoon in het lijf zit die kan voelen. Die het kan ervaren. Want stel dat die persoon geen angst voelt, ondanks dat dit wel gemeten wordt, is de angst er dan?
Het zijn twee werelden: die van de beleving en die van het meten.
Als je van films met Sylvester Stallone houdt, is de kans groot dat je ook van films van Arnold Schwarzenegger houdt. Deze verbanden zijn een goudmijn voor de zelflerende algoritmes van Netflix, Videoland en Amazon Prime. Zelfs onze ingewikkeldste filmsmaak valt in een smaakprofiel te stoppen. Niet alleen wat je zelf aanklikt wat je leuk vindt. Maar ook het tijdstip, waarnaar je kijkt, hoe lang, etc. wordt meegenomen in de tips die je worden voorgeschoteld.
Het enige wat we zelf hoeven te doen, is klikken op hun suggestie en kijken maar.
Maar niet elke film of tv-serie laat zich vangen in de algoritmische logica van onze filmsmaak.
De film Napoleon Dynamite is hier het bekendste voorbeeld van. Deze vreemde, satirische film uit 2004, met een heel vreemde dans op het eind, valt niet te labelen.
Of mensen vinden de film geweldig, of ze haten hem. Maar onder de haters zit geen gemene deler. Net zoals bij de mensen die hem geweldig vinden geen gemene deler zit. Kortom, al deze mensen vallen niet in een bepaalde smaakgroep te stoppen.
Ik houd van Napoleon Dynamite. Ik kan niet eens uitleggen waarom ik het zo’n geestige film vind. Ik kan me niet eens voorstellen dat mensen ‘m echt walgelijk vinden. Maar ik geloof die mensen meteen als ze het met zoveel woorden tegen me zeggen dat ze het echt een afschuwelijke film vinden. Dat fake je niet. Dan vind je het écht verschrikkelijk. Netflix had in de zero’s zelfs een prijs uitgeloofd aan mensen die onder andere de Napoleon Dynamite-code konden kraken. Een miljoen dollar voor het team dat het algoritme kon verbeteren.
(Inmiddels bestaat de prijs niet meer.)
We lijken als mens op een machine. Maar elke keer als we zelf denken dat we ons eigen brein doorhebben, komen we erachter dat we geen machine zijn.
Het lijkt wel alsof we uit twee delen bestaan: van de logica en van de intuïtieve beleving.
We zijn geen machines. Ook al praten we wel zo over onszelf met rationele argumenten. Helemaal als mensen het woord ‘opvoeden’ in de mond nemen, om bepaald gedrag te stimuleren of juist te verhinderen bij anderen.
Ik vind dat een enorm kleinerende manier van denken. Je vindt het terug in kantoorjargon. Andere mensen ‘opvoeden’, omdat ze niet het rationele gedrag of een mening hebben die blijkbaar wel heel gewenst is. Dan snap je niet hoe intuïtief we ons soms gedragen als mens. De ene keer als een schaapachtige zombie, de andere keer als een uniek, autonoom wezen.
We zijn een kunstwerk op zich. Vol tegenstrijdigheden.
Daarom vind ik al die suggesties van Netflix heel stom. Geef mij maar de volledige catalogus. Dan ga ik er zelf wel doorheen om te zien wat me leuk lijkt. Ik wil niet een slaaf zijn van het algoritme. Geef me de illusie van keuze. Alsjeblieft! En vervolgens stop ik na vijf minuten met door de catalogus bladeren en ga ik weer kijken bij de suggesties van Netflix zelf. Om vervolgens de tv na driekwartier zoekleed uit te doen en een boek te lezen.
Gekke ik.
Goed.
Nu de opdracht.
Bekijk de film Napoleon Dynamite.
Of deze video-essay van 8 minuten die uitlegt wat het algoritme niet snapt in films.
Namelijk hoe een film eruitziet en wat dat met onze filmbeleving doet.
En. Dat Napoleon Dynamite hetzelfde plot volgt als de klassieker Rocky.
Elke donderdag en vrijdag mijn Maak kunst van je tragedie-mails. Je leest ze hier allemaal terug.
PS
Deze tekst heb ik eerder gedeeld op 27 april 2021. Maar nu heb ik er een video aan toegevoegd
