Heb je ooit de romantische comedy When Harry met Sally gezien uit 1989?
Oh, man.
Die film wordt met de jaren beter en beter.
Het is niet de standaard romcom waarin ze een hekel aan elkaar hebben, omdat ze niet durven toe te geven dat ze elkaar leuk vinden.
(Nou ja. Dat is deze film eigenlijk wel. Maar deze film is meer.)
Er zit zo’n laag onder. Niet per se filosofisch. Maar wel over hoe mannen en vrouwen elkaar nooit helemaal begrijpen. Dat is waar bijna elke dialoog in de film over gaat.
Het is een totale blootlegging van hoe mannen en vrouwen anders naar de wereld kijken.
In het eerste deel van de film zien we hoe Harry en Sally elkaar elke vijf jaar tegenkomen. Een daarvan is op een vliegveld.
Sally wordt weggebracht door haar vriend en Harry kent die vriend. Ze hebben een kort gesprek met elkaar. Daarna zit Harry met Sally in het vliegtuig en beginnen ze met elkaar te praten.
‘Dus je hebt een relatie met Joe?’ vraagt Harry.
Sally knikt.
‘En hoe lang hebben jullie een relatie? Drie weken of zo?’ vraagt Harry.
‘Ja, een maand,’ zegt Sally. ‘Hoe wist je dat?’
‘Je brengt elkaar alleen in het begin van de relatie weg naar het vliegveld. Daarom zou ik nooit iemand naar het vliegveld brengen in het begin van de relatie.’
‘Want?’ vraagt Sally.
Harry: ‘Je gaat verder met je leven en dan breng je elkaar niet meer weg naar het vliegveld. En dan kom je op een punt in de relatie waarop er aan je wordt gevraagd: Waarom breng je me nooit meer weg naar het vliegveld?’
Sally zegt dan de geniale zin: ‘Dit is echt wonderlijk. Je ziet eruit als een normaal persoon. Maar je bent gewoon een engel des doods.’
Daarna bekent Harry dat hij gaat trouwen. Sally kan het nauwelijks geloven.
‘Soms ben je gewoon het single leven zat,’ zegt Harry. Hij legt kort uit hoe het daten gaat voordat je seks met elkaar hebt. En dan heb je seks gehad en lig je als man in bed met de vraag wanneer het verantwoord is om naar huis te gaan.
Sally is verbaasd dat mannen meteen denken aan vluchten, na de seks.
‘Ja, maar jij wilt toch vastgehouden worden na de seks? Dat is een tijdlijn tussen 30 seconden en de hele nacht,’ zegt Harry.
Bekijk de scène op YouTube.
Mannen-vrouwen vriendschap?
De grootste vraag in de film is of mannen en vrouwen bevriend met elkaar kunnen zijn.
Harry’s filosofie is van niet. De seks zit in de weg. En als de seks dan toch per ongeluk gebeurt, is de vriendschap over.
Sally zit er anders in. Natuurlijk kunnen mannen en vrouwen bevriend zijn. Zij heeft mannen-vrienden. Wat maakt het uit?
Uiteindelijk blijkt er, veel verder in de film, toch een platonische vriendschap te zijn ontstaan tussen Harry en Sally.
Het lijkt goed te werken.
Maar dan hebben ze uiteindelijk toch seks.
En dan volgt de beste grap van de film.
Harry die bedrukt naar het plafond kijkt (EN DUS WIL VLUCHTEN), terwijl Sally haar hoofd op zijn borstkas legt.
We weten allemaal wat Harry denkt in zijn hoofd. En ook wat Sally wil.
Ze proberen daarna de vriendschap nog te redden, maar het gaat moeizaam. Tot ze beiden beseffen dat het natuurlijk gewoon liefde is tussen hen.
Wat deze film anders dan andere maakt, is echt toe te schrijven aan de scenarist Nora Ephron (rip).
Ze heeft zoveel van zichzelf in het filmscript gestopt.
Ze heeft vele gesprekken met regisseur Ron Reiner gevoerd om duidelijk te maken waar de film over moest gaan.
Rons punt was onder andere dat seks vriendschap verpest. En aangezien hij net uit een scheiding kwam, had hij een vrij donkere kijk op de liefde.
Nora heeft zijn cynische kijk op de liefde verwerkt in het personage Harry.
Nora zelf was het helemaal niet eens met elke stelling van Ron over de liefde. Ze heeft daarom zichzelf als rolmodel genomen voor Sally. Zodat ze via Sally haar visie kon geven over liefde.
Bijvoorbeeld dat vrouwen soms orgasmes faken in bed.
Harry gelooft er niets van dat vrouwen dat doen.
En dan volgt de beroemde scène uit de film, waarin Sally een orgasme faket midden in een restaurant.
‘I’ll have what she’s having,’ zegt een vrouw vervolgens als reactie tegen de serveerster.
Uiteindelijk geeft de film helemaal geen antwoord op het vraagstuk of vriendschappen tussen mannen en vrouwen mogelijk zijn.
De film gaat vooral over hoe twee personen in een relatie van elkaar kunnen verschillen en hoe het uiteindelijk toch nog allemaal goed komt. (Al was het oorspronkelijke idee van de film dat ze niet bij elkaar zouden komen. Jammer dat ze dit niet hebben doorgezet. Maar hé, dat ben ik, Tomson Darko. Ik ben allergisch voor optimistische eindes.)
Liefs,
Tomson
PS
Nora heeft in het voorwoord van de boekversie van het filmscript (begin jaren ’90 was dit) een stukje toegelicht over vriendschappen tussen mannen en vrouwen.
Ik heb het even geparafraseerd vertaald:
‘De waarheid is dat mannen helemaal niet bevriend willen zijn met vrouwen.
Mannen zijn er niet eens van op de hoogte dat ze vrouwen niet begrijpen, en het boeit ze ook geen eens wat.
Mannen willen gewoon een vrouw als geliefde of echtgenoot, als moeder. Maar zeker niet als vriend.
Mannen hebben vrienden. Dat zijn andere mannen. En met hen praten ze over sport en ik heb geen idee eigenlijk over wat nog meer.
Vrouwen daarentegen, die willen heel graag bevriend zijn met mannen. Vrouwen begrijpen mannen niet en dat zit ze dwars.
Als ze bevriend met een man kunnen zijn, dan kunnen ze die heel misschien begrijpen en – dit is hun grootste vergissing – dan kunnen ze mannen helpen.
Er is een hele industrie rondom vrouwen gebouwd die denken anderen te kunnen helpen. Zoals vrouwentijdschriften. Bak een perfect stuk vlees. Draag een rok. Doe een beetje parfum achter je knie. Etc. Etc.’
Heeft Nora een punt of is dit inmiddels een achterhaald idee?
