Hey jij,
Als de waarheid niet bestaat en we slechts een wereld zien die gekleurd is door onze gevoelens, angsten en verlangens. Wat is dan een leugen?
Ik had in november een verkoper aan de deur. Een jonge man met een vriendelijke uitstraling. Hij begon het gesprek door naar achteren te buigen en met zijn handen te zwaaien: ‘Ik heb niets te verkopen!’ Hij wilde slechts een afspraak maken om de opties voor zonnepanelen op het dak door te nemen. Ik zei vriendelijk nee. Waarna hij zei: ‘Je laat potjes met geld van de gemeente liggen!’
‘Maar ik wil er nu niet over nadenken. Misschien volgend jaar.’
‘Maar waarom niet nu?’ vroeg hij. ‘Waarom pas volgend jaar? Wat is er zo belangrijk aan volgend jaar?’
‘Ik heb het geld niet.’
‘Maar het is een informerend gesprek.’
‘Maar erover praten,’ zei ik, ‘is dingen in gang zetten, is er tijd aan besteden. Ik wil hier niet over nadenken. Niet nu.’
‘Maar ik wil je niets verkopen! We komen slechts langs in de wijk om mensen te adviseren.’
Ik zeg niet dat hij loog. Hij geloofde dit vast zelf heel erg. Maar ik had niet het idee dat hij van een liefdadigheidsinstelling was.
Het zou toch wat zijn als een onbekende op mijn deurbel drukt en me met zijn allervriendelijkste glimlach een vriendschap voor het leven aanbood?
There ain’t no such thing as a free lunch.
Vrij vertaald: Een gratis lunch bestaat niet.
Ergens wordt de prijs betaald.
McDonalds intrigeert me al jaren. Een van de grotere horecawerkgevers in Nederland. De pitstop voor een snelle hap na een vermoeiend bezoek aan je familie. Dit bedrijf is enorm klantgericht. Ik bedoel: de McDrive. Geniaal bedacht.
Maar ze is ook het symbool van het consumentisme. Voor te weinig geld te veel calorieën naar binnen proppen. Het personeel het minimum loon betalen. De belasting op het milieu van hun producten is gigantisch. De vetten en suikers die we naar binnen werken, schakelen langzaam onze vitale organen uit.
Eén voor één.
In 2009, toen ze het mikpunt waren van kritiek op milieu en gezondheid, gingen ze over op een groene huisstijl. Want de kleur rood staat voor warmte en agressie. Groen voor duurzaamheid en vriendelijkheid. Ook gingen ze het aantal calorieën vermelden en kwam er meer plek voor groente en fruit in het assortiment. En op die papieren blaadjes op het dienblad zag je verhaaltjes staan over herbebossing en Ronald McDonalds huizen.
Hahahaha.
Mag ik even lachen? Dit is toch enorm ironisch? Ze zeggen het een, maar we weten allemaal dat ze het andere zijn.
Biermerken kunnen er ook wat van. Zoals dat mijn een na favoriete geheimagent opeens opdook in een commercial voor alcoholvrij bier. Nul punt nul procent bier. Snap je? Double O seven.
Mijn favoriete geheimagent is overigens George Smiley. Maar dat terzijde.
Dus die James Bond, die de grootste zuiplap en soa-verspreider van de hele film- en literatuurwereld is, prijst alcoholvrij bier aan? Met die zin daaronder dat je moet genieten met mate?
Hahahaha.
Net zoals op een sportevenement een feesthal neerzetten met een biermerknaam. Topsport is discipline. Gezond eten. Op tijd slapen. Presteren. Dat wat ze in die hal doen is echt het tegenovergestelde daarvan.
Het is enorm geestig. Die dubbele boodschappen. Maar ik kan me oprecht goed voorstellen dat dit ook heel verwarrend werkt. Vooral voor mensen die de wereld letterlijk interpreteren. De leugen en de waarheid zijn alles behalve zwart-witbegrippen.
Onze jeugd staat er bol van. Het bijna klassieke ‘Je mag niet jokken tegen pap en mam.’ Of de als-dan dreigementen: ‘Als je nu je bordje niet leeg eet dan…’
Dan wat? De politie bellen? Me arresteren? In de cel gooien? Me martelen? Wat?
Of hoe ze ons magisch denkvermogen misbruikten door verhalen te vertellen over een man met een baard en een staf. En een hoop slaafjes. Ja, slaven ja, met hele grote zakken op de rug.
Nu zetten we onze telefoon op vliegtuigmodus als we onze online status willen verbergen voor anderen. Althans ik. Of ik blokkeer ze tijdelijk. Erg hè.
Bij sollicitaties loont het om je eigen prestaties wat op te blazen. Ze verwachten dat eigenlijk van je. Maar niet te. Het zit ‘m in de nuance.
Sollicitaties zijn een vreemd spel. Ik haak al af bij een vacature als er staat dat ze ‘geen 9-tot-5-mentaliteitmensen’ zoeken. Wat betekent dat ze op dit moment te veel mensen hebben werken die om 5 uur de computer afsluiten en naar huis gaan.
Wat ik ook een maf fenomeen vind, is je uren registreren bij je werkgever. Wie houden we voor de gek, joh? Dat salaris is elke maand hetzelfde.
Ik snap dat het een variant is op het ouderwetse inklokken. Maar het slaat nergens op. Want het is niet de bedoeling dat je overuren invult. Net zoals je niet invult wat je gedaan hebt. Je vult gewoon elke dag 8 uur in. In de meest lelijke, gebruikersonvriendelijke omgevingen ooit.
Bij een werkgever moest ik mijn gewerkte uren onder het kopje ‘improductief’ invullen.
Hahahaha.
Omdat het systeem technisch gezien de uren niet anders kon inboeken. Of zoiets.
Ik lach even nog een keer hoor.
Hahahahaha.
Improductief.
Laat het tot je doordringen.
Hahahahahaha.
We zijn omringd met ironie.
Een goede vriend op de middelbare school, Willem, was een pathologische leugenaar. Van dat hij op zijn verjaardag bij het wakker worden een biertje van zijn ouders kreeg toen hij veertien jaar werd, tot zijn seksuele escapades met meiden die hij had opgepikt in TMF-chatrooms. Als je zoveel liegt, moet je een geheugen voor tien hebben. Dat had hij niet. Hij sprak zichzelf te vaak tegen.
Ik denk niet dat hij heel gelukkig was.
Ik lieg wel eens om de ander geen ongelukkig gevoel te bezorgen. Of om mijn eigen rotgevoel te verhullen.
Het is onderdeel van het spel hoe we met elkaar praten. Halve waarheden. Formaliteiten. De waarheid is uiteindelijk wat je ervan maakt.
Weet je wat pijnlijk is? Weten dat de ander pijn heeft, verdriet heeft, ongelukkig is, maar in alles zien hoe die persoon dat probeert te verhullen.
Het is een eenzame weg om je eigen ongelukkigheid onder ogen komen. Zelfs als je heel lang geloofde dat je wel gelukkig was.
Ik heb de neiging om me sociaal te gaan isoleren als ik me minder goed voel. Misschien ga jij je volvreten. Of ga je je ex-Tinderdate appen.
De zin ‘Gelukkige mensen liegen niet’ is waarschijnlijk ook een leugen. Mijn lerares Frans zei regelmatig: ‘Als je zegt dat je nooit liegt, ben je weer aan het liegen.’
Het scheelt dat gelukkig zijn geen eindstation in het leven is. Het is een tijdelijke staat van zijn. Net zoals je ongelukkig voelen iets tijdelijks is.
De vraag: ‘Ben je gelukkig?’ is een stomme vraag om te stellen. Het is een belediging voor onze gevoelswereld. Het maakt het te simpel. Je kan beter vragen: ‘Wanneer was je voor het laatst echt gelukkig?’
Net zoals ‘de leugen’ en ‘de waarheid’ te simpele concepten zijn voor hoe wij de wereld ervaren, wat we graag willen delen en wat we liever verborgen willen houden voor de ander. Of voor onszelf.
Liefs,
Tomson
