We kijken vrij letterlijk naar de wereld. Hoe iets gezegd of gepresenteerd wordt, zo interpreteren we het. Maar er is ook een ander perspectief. Geloof me. Als ik je dit heb uitgelegd, ga je de wereld heel anders zien.
Oké. Besef. Alle taal is begonnen als metafoor. Maar als je de woorden vaak genoeg hoort, realiseer je je dat niet meer. Bovendien hebben we een obsessie voor rationaliteit. We verklaren de wereld en onszelf graag aan de hand van onderzochte parameters. Droge feitjes en cijfers.
Maar er is een andere manier om naar de wereld te kijken.
De blik van de mystiek.
Dan neem je tekst en uitleg niet letterlijk. Omdat in zekere zin taal altijd een vage omschrijving is van ‘de waarheid’. Je zoekt naar de symboliek erachter. Welke les zit erin verscholen? Wat probeert dit nu echt te zeggen?
In de Bijbel staat dat Abraham overleed toen hij 175 jaar oud was.
Feitelijk gezien is dat onmogelijk.
Maar als je naar de symboliek kijkt, dan staat er wat anders. Dan kan het wel.
Die Abraham moet een wijs man zijn geweest. Alsof hij al 175 jaar heeft geleefd.
Het gekke is. Voor een gedeelte praten we al in metaforen en symbolen. Gezegdes zijn een variant daarop. Maar ook de metaforen voor onze gevoelswereld.
Als je zegt: ‘Het stormt in mijn hoofd.’ dan begrijpen we allemaal dat het niet kan stormen in je hoofd, maar dat je via een metafoor jezelf probeert uit te drukken.
Maar besef dat de hele wereld zich presenteert als een metafoor.
Waarom grijpt de val van Afghanistan door de Taliban ons nou zo aan?
Omdat blijkbaar heel veel energie en moeite in iets stoppen, met de beste intenties, gewoon niet altijd voldoende is om iets te veranderen. En dat is een heel pijnlijk besef en een heel harde, kille levensles.
Als je via deze manier ernaar kijkt, kom je tot de conclusie: we moeten onze verantwoordelijkheid nemen en de mensen daar redden die ons geholpen hebben. Want die zijn niet veilig.
Maar dat gebeurde de eerste week niet. Ik weet niet of je het je nog kan herinneren? Maar toen de Taliban aan de opmars begon zei Nederland dit tegen de EU:
‘Nederland wil uitgeprocedeerde Afghaanse asielzoekers blijven uitzetten naar Afghanistan. Het vraagt de Europese Commissie om daarover met de regering in het Aziatische land te praten.’
Dan kijk je dus heel feitelijk en letterlijk naar de wereld. Dat er een burgeroorlog uitbreekt, hoeft niet te betekenen dat we onze gemaakte afspraken over het uitzetten van Afghanen niet hoeven na te komen!!!!!
‘Wappies’ met complottheorieën is ook een metafoor.
Allereerst: ‘slimme mensen’ noemen de ander een wappie. Wat betekent dat we een ander mens al kleineren, omdat die niet ons wereldbeeld heeft. Dat is al een wonderlijk en zorgelijk iets.
Maar de complottheorieën zijn ook een metafoor. Dat er heel gekke, soms onverklaarbare dingen gebeuren in de wereld. En als je daar een ‘orde’ of een ‘logica’ in wil zien, dan kom je uit op een theorie die eigenlijk niet logisch is, maar hoe langer je erover nadenkt misschien toch wel logisch lijkt.
De geboorte van een complottheorie. Alleen het nadeel is dat deze theorie dus letterlijk wordt genomen. Als ze het als symbolisch uitleggen, dan krijgt het toch een andere betekenis.
Zoals dat het koningshuis van Engeland wordt geregeerd door reptielen.
Maar ik snap het wel. Want laten we eerlijk zijn.
Heftige gebeurtenissen op wereldniveau die een directe impact hebben op het leven van jou en mij. Dat is heftig en beangstigend.
Een virusuitbraak in Chinese stad. Amper anderhalf jaar later mag je pas ergens dansen als je ‘virusvrij’ bent verklaard door een app.
Die mondkap die we moesten dragen en ook die app is voor een gedeelte symboliek. Ook al worden er rationele argumenten gegeven voor waarom het werkt. ‘Met de mondkap voor je mond en de controle in de app ben je veilig’.
Beide werelden zijn waar. Niets mis met symboliek. Want bijna alles is symboliek.
Heb je je wel eens afgevraagd waarom de overheid of saaie nutsbedrijven de kleur blauw in hun huisstijl hebben? Omdat blauw staat voor vertrouwen en zakelijkheid.
Net als dat die doktersjas autoriteit uitstraalt.
Alles om ons heen communiceert in symbolen en metaforen. Maar we zien het vaak over het hoofd of staan er niet bij stil.
De schrijver Gerard Reve noemde ons Nederlanders zelfs symboolblind omdat ‘wij’ zijn schrijfwerk alleen maar letterlijk interpreteerden.
‘Ik vrees dat symboolblinde mensen niet te veranderen zijn. Ik kan alle dingen als symbool zien – hoe kan men ze anders beschouwen?’
In metaforen kijken is niet: zou er een andere waarheid achter liggen dan dat ze beweren?
Het is meer: wat betekent dit nog meer? En dat is een wonderlijke manier om naar de wereld te kijken.
Liefs,
Tomson
