Je hebt van die grotschilderingen, bijvoorbeeld in Spanje en Frankrijk. Maar ook in Argentinië en Indonesië.
Schitterende dieren, geverfd op muren.
Ook zijn er beeldjes gevonden.
Allemaal tussen 30.000 jaar en 50.000 jaar voor het jaar 0 gemaakt.
Sieraden zijn al ouder.
Minstens 100.000 jaar voor het jaar 0.
Oké.
Hold your horses.
Ik wil dat je deze tijdlijn beseft.
Tussen vandaag en het jaar 0 is 2022 jaar.
Toen leefde Jezus. Waren de Romeinen de baas in Europa en veegde je met je hand je kont schoon.
Vierduizend jaar eerder liepen wij hier in Europa nog met vuurstenen te klooien, terwijl de Egyptenaren al piramides aan het bouwen waren.
Zesduizend jaar eerder begonnen mensen te huisje-boompje-beesten. Dat was dus ongeveer rond 10.000 jaar voor Christus.
In alles vóór 10.000 jaar voor het jaar 0 waren mensen aan het wandelen.
Maximaal 150 man en vrouw per groep.
Ze verzamelden.
Ze jaagden.
En ze begonnen uit het niets opeens te tekenen.
Niet alleen tekeningen.
Maar ook symbolen.
In grotten over heel de wereld vinden we die symbolen terug.
Aangezien we die symbolen op meerdere plekken vonden, geeft dit aan dat al die rondreizende mensen een gezamenlijke cultuur hadden.
Die symbolen ken jij ook.
De Y.
De W.
Een asterisk *
De hashtag #.
Niemand weet wat ze precies betekenden.
Maar ze hadden het in die muren gekrast.
Communiceerden ze zo met elkaar?
Of met een hogere macht?
Ze waren niet alleen in de weer met verf en beitels.
Ze maakten ook muziek.
Want we hebben instrumenten gevonden. Ook rond 50.000 jaar voor 0.
Wanneer kwam iemand op het idee om een tak uit te hollen, daar als een gek doorheen te speekselen en te blazen, zodat er pardoes geluid uit komt waarvan je denkt: klinkt best oké?
Was het de levensgenieter van de groep?
Zo’n flierefluiter?
Die al fluitend vogels na kon doen om dieren verward te maken tijdens de jacht?
En wie was de eerste die een dierenvel over een prehistorische prullenbak spande, erop ging slaan als een malle en zo medeverantwoordelijk is voor die EDM BAGGER anno nu?
Die bagger is een grapje.
Maar toch, een gekke gedachte dat Martin Garrix verbonden is met de eerste Homo sapien die ging trommelen.
Ik ga je nu nog iets magisch vertellen.
Dat is dat de dood niet bestaat.
Want waar denk je dat al die instrumenten van zijn gemaakt?
Precies.
Dode dingen.
Bomen.
Dieren.
Botten.
Haren.
Trommels. Gitaren. Fluiten.
Je hebt dood materiaal nodig.
Op die dode dingen maken ze muziek.
En wanneer voel jij je nou het meest levend tijdens dit leven?
Al dansend met een peukie in je bek en een biertje in de hand om 3 uur ’s nachts in een club genaamd Insomnia.
Heb ik gelijk of heb ik gelijk?
Dat hadden je voorouders dus ook.
De dood danst.
Neanderthalers maakten ook kunst.
Lange tijd dachten we dat die neanderthalers dat van ons hadden afgekeken, vlak voordat ze uitstierven.
Maar we vinden steeds meer bewijzen dat zij het ook al zelf deden, voordat ze wisten dat Homo sapiens bestonden.
Niet hele spectaculaire kunst, maar ze deden het.
Hoe kan dit?????
Er zijn een aantal theorieën.
De voornaamste is dat wij mensen een hoger bewustzijn ontwikkelden.
Wij werden ons ervan bewust dat we bestaan. Dat we denken. Dat jij dingen voelt. En ikzelf ook. We weten dat morgen komt en dat gisteren is geweest.
Maar nog belangrijker.
We weten daardoor dat we sterven….
Hoe moet je omgaan met deze grote vragen?
Dan kijk je naar de hemel en zie je al die sterren.
Dan krijg je levensvragen waar je niet uit komt.
Waarom ben ik hier? Wat is het grotere plan? Ben jij daar, God? Waarom word ik altijd zo chagrijnig van Ikea-bouwpakketten?
Een van de theorieën over kunst is dat die medemensen flink onder invloed waren van een of ander psychedelisch theetje, zodat ze beter konden nadenken hierover.
Geen grap.
De sjamanen van de groep hongerden zichzelf graag uit en kauwden op blaadjes waar je gekke konijnen van gaat zien.
Zodat ze beginnen te hallucineren.
En als je hallucineert, denk je dat je met God praat.
Zo konden ze de toekomst voorspellen en vertellen aan de rest wat er te doen was.
Als je de hele dag zwart-wit-tv kijkt, ga je dromen in zwart-wit. Als je de hele dag nadenkt over Christina Aquilera, is de kans groot dat ze opduikt in je dromen. Als je de hele dag bizons en vogels ziet, is de kans groot dat je daarover gaat hallucineren en dat je dat over wil brengen via kunst.
Zou kunnen, toch?
Een ander idee is dat de mensen begrepen dat ze onderdeel waren van the circle of life.
Denk aan Elton John bij het openingsnummer van de film The Lion King.
It’s the circle of lifeeee!!!!!!!!!!!
De mens was zich ervan bewust hoe de natuur werkt.
Alles is met elkaar verbonden. Zonder bomen geen blaadjes. Zonder blaadjes kan een bizon niet eten. Als de bizon niet eet, wordt er niet gescheten. En de mestkever houdt van poep. De mens houdt van vlees.
Dus je pakt iets van de natuur af als je een beest doodt. Maar wat geeft de mens terug aan de natuur? Hand bij je kin. Zeg: ‘Hmmm.’
Ja, goede vraag, Tomson.
Wat voegen wij toe aan de aarde? Het enige wat we doen is nemen, nemen, nemen. Maar iets teruggeven? Ho maar. Je afval scheiden is niet iets teruggeven. Dat is je rommel ordelijk teruggeven aan de aarde en zeggen: ‘Succes ermee, pik!’
Een antwoord zou kunnen zijn: We geven kunst terug. Alsjeblieft. De Mona Lisa. (Cliché).
Alsjeblieft. Victory Boogie Woogie.
Voor jou, aarde.
Zou kunnen, toch?
Daarom danst de dood. We geven de doden via een ritueel weer leven. Via muziek. Of schilderingen aan de muur. Alsof we hopen dat deze geesten weer een weg terugvinden naar een wedergeboorte.
Onze voorouders, al lang voordat de Bijbel bestond, geloofden in drie werelden.
De hemel (kijk naar boven). De aarde (daar sta je op). Het ondergrondse (kijk naar beneden).
Drie.
Je ziet het in al die mythologieën en cultes terug.
We weten echt niet waarom ze die dieren tekenden in die grotten. Wat we wel weten, is dat die mensen niet in de grotten woonden. Ze kwamen er om de paar jaar terug. Verbleven er met een klein clubje een aantal dagen en maakten toen die tekeningen. Waarschijnlijk als onderdeel van een ritueel.
Ze tekenden niet de beesten die ze het meest aten. Maar wel de dieren die ze zagen. Wat probeerden ze over te brengen op deze plek?
De grot is symbolisch.
Het is de buik van moeder aarde.
Probeerden ze via de tekeningen contact te maken met gene zijde? Probeerden ze een brug te vormen tussen het ondergrondse en de hemel?
Je moet jezelf wel in een groter verhaal plaatsen. (Behalve als je Nietzsche heet. Die verpest een miljoen jaar aan een groter verhaal in een keer aan het eind van de 19de eeuw. De lul.)
Je moet deze gevoelens wel onderdeel laten zijn van iets groters.
Muziek. Rotsschilderingen. Sieraden.
Uitingen van een groter verhaal.
Allemaal rituelen van ons besef dat we bestaan en dat we sterfelijk zijn. Dat we omringd zijn door tragedies.
We hebben als mens een obsessieve neiging om ons te uiten. Om ons te verbinden via kunst met de wereld om ons heen. Om onze plek in het universum te begrijpen. And I think that is beautiful.
Nu ga ik je wat plaatjes geven over prehistorische kunst.
Een leeuwenmens. Een van de oudst gevonden kunstvoorwerpen. 38.000 jaar oud.
De oudste rotsschilderingen. 39.000 jaar voor 0. We weten niet of dit Sapiens of Neanderthaler werk is.
Handen gestencild op muren.
De abstracte symbolen die ze in heel Europa als rotsschilderingen hebben gevonden.
Fascinerend hè?
Liefs,
Tomson
Elke donderdag en vrijdag mijn Maak kunst van je tragedie-mails. Je leest ze hier allemaal terug.
