Lieve vreemdeling,
In de novelle Heartburn van Nora Ephron komt Rachel erachter dat haar man vreemdgaat met een heel lange vrouw. Rachel is hoogzwanger en heeft al een kind met haar man.
Is ze in een nachtmerrie beland?
Het wordt erger.
Ze wordt ook nog eens beroofd van haar trouwring door een onbekende gast in de metro.
Rachel zegt op een gegeven moment dit over alle drama:
“I think it takes two people to hurt you”, I said. “The one who does it and the one who tells you.”
Dat is een mooie wijsheid.
Ik denk dat je er een derde persoon aan kan toevoegen. Namelijk jezelf.
- Degene die je pijn doet.
- Degene die het vertelt.
- En vervolgens je eigen veroordelende gedachten dat het aan jezelf ligt.
We zijn hard voor onszelf in ons hoofd.
Rachel trekt ook deze conclusie in het boek. Dit huwelijk is de zoveelste mislukte relatie in haar leven. Misschien is ze wel niet gemaakt om samen te zijn met iemand.
Dat is een heel hard oordeel.
Alsof niemand bij je wil blijven. Alsof je het niet waard bent om voor te gaan.
Wat natuurlijk echt onzin is.
You fall in love with someone, and part of what you love about him are the differences between you; and then you get married and the differences start to drive you crazy. You fall in love with someone and you say to yourself: “Oh, well, I never really cared about politics, bridge, French and tennis”, and then you get married and it starts to drive you crazy that you’re married to someone who doesn’t even know who’s running for president. This is the moment when any therapist will tell you that your problem is fear of intimacy; that you’re connecting to your mother, or holding on to your father. But it seems to me that what’s happening is far more basic; it seems to me that it’s just about impossible to live with someone else.
Vervolgens gaat ze door:
And soon there’s nothing left of the marriage but the moments of irritation, followed by the apologies, followed by the moments of irritation, followed by the apologies; and all this is interspersed with decisions about which chair goes in the den and whose dinner party are we going to tonight. In the end, what’s left is a social arrangement. You are a couple. You go places together. And then you break up, and the moving man tells you yours wasn’t so bad. But it was. Even when you end a marriage you want to end, it’s awful.
Hoe om te gaan met de teleurstellingen van het leven?
Dat is waar dit allemaal om draait.
Je kan dus ‘Vervelend voor je.’ uitspreken.
Maar soms wil je wat met die negatieve energie doen.
Een stem om er een verhaal van te maken. Niet een rationeel verhaal over aan wie het allemaal ligt. Maar ik bedoel een verhaal als in kunst.
Die negatieve episode gebruiken om kunst te maken. Zodat het in ieder geval nog iets oplevert.
Maak kunst van je tragedies
Met kunst maak je symbolen van je emoties. Je vergroot ze uit. Je verdraait ze. Je verwerkt ze.
Dat is wat hoofdpersonage Rachel doet in het boek.
(Maar eigenlijk is het de schrijfster Nora zelf die tegen ons praat. Daarover later meer.)
Vera said: “Why do you feel you have to turn everything into a story?” So I told her why: Because if I tell the story, I control the version. Because if I tell the story, I can make you laugh, and I would rather have you laugh at me than feel sorry for me. Because if I tell the story, it doesn’t hurt as much. Because if I tell the story, I can get on with it.
Dat is waarom je kunst van je tragedies maakt. Om zelf in controle te zijn over wat je is overkomen waar je geen controle over had.
Het boek Heartburn (in het Nederlands vertaald als Hartzeer en maagzuur) gaat over de schrijfster Nora (rip) zelf.
Haar man ging vreemd met een vrouw die heel lang qua lengte was. Dat was de aanleiding om Heartburn te schrijven.
Maar het is niet allemaal letterlijk gebeurd in haar leven.
De beroving van de ring bijvoorbeeld is een vriendin van haar overkomen. En andere dingen in het boek heeft ze allemaal uit de grote duim gezogen.
Maar in de kern gaat het boek over haar tragedie…
Het gekke is…
Tot aan de dood van Nora in 2012 namen haar ex-man en de man van de minnares het haar kwalijk dat ze er een boek over heeft gemaakt.
Waarop Nora nuchter zegt in het voorwoord: “Zij deden mij pijn, maar ze draaien het nu zo om dat zij het slachtoffer zijn van mijn woorden.”
Om haar te parafraseren: Wat dachten ze dan wat ik ermee zou doen? Ik ben schrijfster. Natuurlijk verwerk ik mijn meest tragische episode uit mijn leven in mijn schrijfwerk. Ze zouden me moeten bedanken voor alle gedeelten uit ons leven die ik weg heb gelaten.
Ze sluit haar voorwoord van het boek hiermee af:
My mother taught me many things when I was growing up, but the main thing I learned from her is that everything is copy. She said it again and again and again, and I have quoted her saying it again and again. As a result, I knew the moment my marriage ended that someday it might make a book – if I could just stop crying. One of the things I’m proudest of is that I managed to convert an event that seemed to me hideously tragic at the time to a comedy – and if that’s not fiction, I don’t know what is.
En dat is hoe ik kijk naar de teleurstellingen van het leven.
Hoe kan ik ze verwerken op papier tot kunst? Zodat die negatieve energie op het papier belandt in plaats van in mijn hoofd blijft cirkelen in angst, negativiteit en rationaliteit, etc.
Ik herhaal Nora:
‘Because if I tell the story, I can make you laugh, and I would rather have you laugh at me than feel sorry for me. Because if I tell the story, it doesn’t hurt as much. Because if I tell the story, I can get on with it.’
Ook dit is een vorm van zelfcompassie. Kunst maken.
Kap met argumenten vinden om van jezelf te houden. Vind zelfcompassie.
En lees alsjeblieft het boekje Heartburn van Nora Ephron. Het is mijn favoriete boek dat ik dit jaar heb gelezen.
Het is grappig. Het is tragisch. Het is zo simpel opgeschreven dat het briljant wordt.
Ik lik echt mijn vingers af bij hoe dit boek is geschreven.
Als je iets wil leren van schrijven: lees dit boek en zie hoe simpel en doeltreffend woorden kunnen zijn.
Daarom gaan we dit boek lezen in de Tomson Darko-boekenclub! Boekbespreking in de derde week van september. Datum volgt.
Doe mee.
Via audioverbinding gaan we erover praten (geen video).
Liefs,
Tomson
Je bestelt het boek hier (of vind ergens een tweedehands kopie)
