Ik ben geen duister persoon. Ook al heet ik wel Tomson Darko. Ik ben vrij optimistisch van karakter. Zoals volgens mij ieder mens. Ik las eens dat we zo gebouwd zijn in ons hoofd. We zien de wereld rooskleuriger dan die is.
Tegelijkertijd las ik ook dat we heftiger reageren op negatieve dan positieve dingen. Onze eerste herinnering bijvoorbeeld is 9 van de 10 keer een negatieve ervaring.
Ik zeg het maar gewoon: de wereld is geen fijne plek. Als je eerste reactie is: ‘Kom, kom, niet zo zwaar, Tomson.’ I know. Ik ben gezegend met een dak boven mijn hoofd, schoon drinkwater uit de kraan en vier streepjes wifi in het huis. Maar ik heb het over dat gevoel. Ik ken veel angstige mensen. Ik ben bijvoorbeeld zelf op slechte dagen zeer angstig.
Ik voel demonen in mijn hoofd rondzingen. Die kan ik niet negeren door te doen alsof ze er niet zijn. Mijn enige tegengif tegen dat bijna onverklaarbare gevoel is dat er iets niet klopt aan optimisme. Ik voel me meer aangetrokken naar de ‘duisternis’.
Dat uit zich vooral in het consumeren van literatuur, kunst, tv-series en ook het omgaan met een bepaald type mensen. Mysterieuze mensen trekken bij mij de aandacht.
Ik kijk bijvoorbeeld nauwelijks naar sitcoms. Ik vind ze vaak niet grappig en wat zonde van mijn tijd. Ik kijk ook geen detectiveseries. Te onrealistisch. De harteloze dader wordt altijd gepakt. Of het was juist een crime passionnel. Boehoehoe. Het goede heeft overwonnen. De dader heeft spijt.
Geef mij maar de duistere series van HBO zoals The Leftovers, The Wire, The Deuce, Sopranos, Sharping objects. Het laat een kant van de mensheid zien die ook bestaat. Het laat me donkere dingen voelen. Daar voel ik me meer mee verbonden.
Mensen zeggen wel eens dat ik schrijf wat de meesten denken, maar nooit uitspreken. Dat mijn verhalen rauw zijn. Realistisch.
Ik zou mijn eigen werk zelf niet zo omschrijven. Maar ik weet wel dat ik graag schrijf over donkere gevoelens. Daar zit juist het gevoel in dat we leven, dat we kwetsbaar zijn, dat we ooit zullen sterven.
Optimisten die me depri vinden, snappen mijn werk niet.
Ik ben niet per se depri. Soms zwaarmoedig. Mijn teksten zijn ook niet per se depri. Soms banaal. Soms melancholisch. Soms inspirerend. Soms confronterend.
Ik ben gewoon een melancholicus. Ik gooi graag mijn melancholische jus over mijn teksten heen. Als mijn hart spreekt, is dat wat er uit mijn pen rolt. Wat ik op mijn toetsenbord loop in te tikken, is melancholie.
Geloof je me als ik zeg dat ik vaak hardop lach om mijn eigen geschreven teksten? Misschien is dat een misvatting van de optimisten die liever mijn werk negeren. Gevoelens bestaan naast elkaar. Een lach en een traan gaan prima samen. We hebben allemaal zulke ruzies gehad met onze eerste geliefde, waarin we ons zo onbegrepen voelde. Bleek het allemaal een misverstand te zijn. Onze eigen onzekerheid die sprak. En dan verschijnt – door de tranen heen – een glimlach. Een grapje om de spanning te breken.
Mijn melancholie gaat heel goed samen met vrolijkheid.
Ik wilde met mijn aankomende boek ‘Ze gingen samen het toilethokje in.mp4’ heel graag een verhaal maken met een donkere rand. Want ik heet verdomme Tomson Darko en niet Tomson Lightsaber.
Het is geen boek waar je zwaarmoedig van wordt. Althans, dat hoop ik niet. Het boek waar je wel zwaarmoedig van wordt, bewaar ik voor later. Als ik echt down the rabbit hole wil gaan in mijn gevoelswereld.
Veel boeken, tijdschriften, tv-shows en films zijn niet zwaarmoedig. Ik weet wel waarom. Daar kan je geen advertenties omheen bouwen. Mensen willen een product kopen met een GOED BLIJ gevoel. Als ze zich wat down voelen, kopen ze niks.
Dat is mijn probleem met reclames. Met Disney (sorry, can’t help it). Ze laten een wereld zien die niet bestaat. Te blij. Te gefocust op simpele oplossingen in een complexe wereld.
We zijn erachter gekomen dat mannen en vrouwen gelijk zijn. Daarom vervangen we nu in actiefilms de mannelijke stoere held voor een vrouwelijke stoere held. Veel te simpel gedacht. Vermoeiend gewoon…
Ik wacht nog steeds op een superheld die de rede gebruikt om de wereld te redden in plaats van zijn of haar vuisten. We hebben de dialoog nodig in plaats van geweld.
En dan Disney… Een prinses die het allemaal loslaat, zodat ze zichzelf wordt. Weet je wat het is met al die positieve uitingen op tv, in tijdschriften en op Netflix? Het overbelicht lichtheid en vrolijkheid. Maar het stelt geen vragen. Het daagt niet uit tot nadenken. Ze durven niet.
Zoals ik zei: onze samenleving is een zwaarmoedige plek. Veel mensen worstelen met hun mentale gezondheid, maken heftige dingen mee, voelen zich eenzaam en verloren. Mensen proberen te leven met lichamelijke beperkingen of worden getiranniseerd door de beperkingen van anderen.
We kunnen doen alsof het niet bestaat. Alsof we geen pillen slikken om de demonen in ons hoofd even in slaap te sussen. We kunnen onszelf continu die ‘can do’-mentaliteit blijven aanpraten. Doen alsof een glimlach in bikini op het strand iets zegt over hoe goed we ons daadwerkelijk van binnen voelen. Of zeggen dat die foto’s juist niets voorstellen, maar ondertussen blijven we ernaar kijken en duimpjes geven en ‘mooierd’ eronder schrijven.
We kunnen ons blijven verdoven met middelen. Met melodramatisch geroddel. Het blijven bingen van zelfhulp-youtube-kanalen hoe te leven. Een mening vormen over Monica Geuze of Anna Nooshin, alsof het de buurmeisjes aan de overkant van de straat zijn.
Maar het doet er niet toe. Het troost me niet. Al die dingen leiden me af. Het leidt jou af. We doen alsof die andere kant niet bestaat.
Begrijp me niet verkeerd. Fijn dat Disney voor wat lichtheid zorgde in onze jeugd en nog steeds onze volwassenen harten wat magie kan geven. Maar de ying is niet meer in balans met de yang.
Ik pleit voor een herwaardering van emotionele, duistere kunst. Want daar zit troost in. Hoe gek het ook klinkt; het verlicht. Herkenning verlicht. Het laat ons minder eenzaam voelen. Minder raar. Minder verdrietig.
Als ik de tv-serie The Leftovers opzet van HBO kan ik dat donkere melancholische gevoel dagenlang met me meenemen. Het inspireert. Het motiveert. Het troost. Het beïnvloedt mijn dromen.
Ken je The Leftovers? Het is van een van de makers van Lost. Het verhaal gaat erover dat opeens 2% van de wereldbevolking is verdwenen. Gewoon. WEG. Het is geen mysterie. Het is geen Stephen-Kingverhaal. Het gaat niet om waar de verdwenen mensen heen zijn gegaan en wie daar verantwoordelijk voor is. Het gaat over de mensen die achterblijven en hoe ze worstelen met dit massale verlies. Er zit een enorme laag spiritualiteit door het verhaal heen, met dingen die eigenlijk helemaal niet kunnen, maar ik geloof het meteen.
De personages zijn zo goed uitgewerkt. De predikant die zo oprecht gelooft in God, terwijl hij alleen maar tegenslagen krijgt. De supergefrustreerde sheriff die regelmatig wakker wordt op vreemde plekken in het dorp en vermoedt dat hij tijdens het slaapwandelen dingen heeft gedaan die niet door de beugel kunnen. Zijn zoon die zich aansluit bij een groepje spirituele misdadigers. Zijn dochter die wat fatalistisch is ingesteld om haar pijn te verdoven. De ex-vrouw van de sheriff die bij een maffe sekte zit, die op een ziekelijke manier duidelijk wil maken aan de samenleving dat de verdwijning van die 2 procent met een reden is gebeurd.
Het is kunst van het hoogste niveau. Seizoen 2 is kippenvel. Daar vertrekken de hoofdrolspelers naar een dorp in Amerika, waar niemand is verdwenen. Het is nu een bedevaartsoord geworden. Tot opeens een groepje tieners verdwijnt, uit het niets.
Ik geloof niet in sterk moralistische verhalen. Ik keek laatst de filmtrilogie van The Lord of the Rings terug. Voor het eerst in tien jaar tijd. Man. Daar zijn goed en kwaad wel heel duidelijk van elkaar gescheiden. Kwader dan Sauron wordt het niet. Meer vredelievend dan Frodo wordt het niet. Er zit geen nuance in. Het kwaad is slecht. Het goede is altijd goed. Ik snap het wel. De film kwam uit na 11 september. De wereld werd door Bush verdeeld in goed en kwaad. De films uit die periode zijn een reflectie daarvan.
Ik ben een beetje moe geworden van dit soort verhalen. Dat sprak me juist zo aan in Game of Thrones. Daar volgde iedere familie zijn eigen pad van ambitie en ging men over moralistische grenzen heen om dat doel te bereiken. Lekker je tweelingzus neuken, want waarom ook niet? De rechtvaardige Sean Bean zijn kop laten afhakken na een seizoen, want waarom ook niet?
Of Breaking Bad. De sullige scheikundeleraar Walter White in een paar seizoenen laten transformeren tot een fucking psychopaat. De beste aflevering ever is The Fly. Je kent ‘m ook. Die hele aflevering gaat over een vlieg in zijn methlab. Ik weet dat veel mensen dit hebben onthouden, omdat ze ‘m zo saai vonden. Dat was die niet. Het was de perfecte aflevering. Juist daarin zag je dat Walter White geen goedzak is. Hij spoort echt voor geen ene meter. Hij gaat als een bezetene voor zijn doel en rust pas als het ‘m gelukt is. Ditmaal was een vlieg het obstakel.
Of de serie The Sopranos. Maffiabaas Tony Soprano is niet sympathiek. Het is een egoïstische lul, die alles doet om zijn macht te behouden. Maar ondertussen worstelt hij wel met een depressie en praat hij met een psychiater over zijn verknipte relatie met zijn moeder. Zo goed… Zo goed…
Weet je waarom veel van deze series op HBO verschenen? Zeg maar voordat Netflix de wereld overnam? Omdat HBO achter een betaalmuur zit in Amerika. Ze zijn niet afhankelijk van adverteerders.
Nu jij. Deel je favoriete donkere boek, documentaire, film, tv-serie, comic, website en vertel me wat je er zo in aantrekt. Ik geef antwoord.
Liefs,
Tomson
