Lieve vreemdeling,
Het verbaast me dus niets dat Billie Eilish een van de weinige nieuwe supersterren van de afgelopen tien jaar is geworden.
(Noem één andere superster die niet al voor 2010 bekend was.)
Haar muziek is genietende zwaarmoedigheid. Zware thema’s en tonen, in een popsaus gegoten door de opzwepende beats.
Ze raakt een snaar bij al die tieners en twintigers, namelijk dat het leven vergankelijk en donker is.
Hoewel je misschien denkt dat depressie een modern toenemend verschijnsel is, blijkt uit literatuurstudies niet dat we depressiever zijn geworden dan een paar eeuwen geleden.
Maar er is wel een zorgelijk punt waarin onze huidige tijd verschilt met vroeger.
• De jeugd heeft het mentaal zwaarder.
In het (beetje taaie) boek Het tekort van het teveel stipt Damiaan Denys dit mooi aan.
Al minstens tweehonderd jaar ontsprongen jongeren de dans. Vaak komen mentale problemen pas halverwege de twintiger jaren opzetten.
Dat is vrij logisch: Jongeren hebben in verhouding de meeste vrijheid en de minste verantwoordelijkheid van iedereen op aarde.
Maar die tijd is over. Jongeren in de westerse cultuur kampen steeds vaker met paniekaanvallen, depressie en faalangst.
Het blijft gissen waarom dit is, maar het heeft waarschijnlijk met deze drie punten te maken:
- Prestatiedruk.
- Je mooiste leven laten zien op sociale media.
- De relatie tussen ouders en jongeren is afstandelijker geworden. Bijvoorbeeld door scheiding of workaholic-ouders.
Gelukkig is er de kunst.
(De hemel splijt open met oogverblindend licht. Een engelenkoor klinkt.)
• Het spel van metaforen, om gevoelens te uiten die we zelf niet kunnen uiten.
Van muziek tot films tot schilderijen tot boeken.
Waar zijn we zonder kunst?
Ik ben op Instagram populair geworden door mijn ‘borderline’-quotes. Zinnen die als spiegels functioneren voor de gevoelens van mensen.
‘Het lijkt wel alsof je over mijn leven schrijft!’ is een van de meest gelezen zinnen in mijn inbox.
Het is echt minder spectaculair dan het lijkt: je ziet jezelf altijd terug in kunst. Als een spiegel.
Maar als je mijn werk echt beter wil doorgronden en begrijpen, verwijs ik je door naar mijn fictieverhalen (boek of blog).
Want mijn boodschap is niet dat we last hebben van onze borderline-gevoelens, maar van onze melancholische gevoelens.
Die zijn heel grijs en daardoor verwarrend.
Je kan van iets houden dat je haat.
Je kan gelukkig zijn terwijl je tegelijkertijd ongelukkig voelt.
Je kan met tranen in je ogen glimlachen.
Je kan iets moois of opwindend vinden wat in en in afschrikwekkend is.
Niet veel mensen snappen dat vanuit duisternis schoonheid ontstaat.
• Het geluk om verdrietig te zijn.
• Genietende zwaarmoedigheid.
• Lijdenslust.
• Sombere hitsigheid.
Zoals de wolvenman waar ik maandag over schreef (zie We zijn allemaal wel eens melancholisch).
Het geniale en de waanzin in één.
Kunst is het mooiste voorbeeld dat uit melancholie schoonheid ontstaat. Zoals wat Billie doet.
Maar dit geldt ook voor wie jij bent geworden, lieve .
Liefs,
Tomson
PS
🎧 Ook te beluisteren via petjeaf.com
