Lieve vreemdeling,
Er is een derde manier van nee zeggen.
Ik bedoel. Ik zeg tegen jou: ‘Kook mijn maaltijd.’
Daar kan je ja of nee op antwoorden.
Twee wegen.
Maar volgens filosoof Kant bestaat er een derde weg in van alles en nog wat. Die van de symboliek.
In het Nederlands klinkt ‘ie wat stroef. Maar het is het antwoord ‘Liever niet’ in plaats van ‘Ja’ of ‘Nee’.
In het Engels: I would prefer not to.
Een beroemde zin uit het boek De klerk Bartleby van de Amerikaan Melville.
Een kantoorgast heeft geen zin om het werk te doen dat de baas van hem vraagt. Om de lieve vrede te bewaren zegt ‘ie: I would prefer not to.
Nu wordt het ingewikkeld. Let op.
‘Liever niet’ is niet hetzelfde als ‘Nee’.
Met I prefer not to zeg je eigenlijk: ik doe liever wat anders waar jij geen weet van hebt.
Het is een heel vriendelijke afwijzing, waarin je een derde realiteit creëert.
Die van de symbolen. Je zou het ook een spirituele wereld kunnen noemen.
Het is geen zwart-witte stelling meer.
Wil je een voorbeeld?
Ik geef je een voorbeeld.
Deze heb ik van sliskoning en filosoof Slavoj Zizek.
Je zit in je eentje in een café. Je twijfelt. Zal ik zwarte koffie nemen of een koffie met melk?
Als je zwarte koffie neemt, krijg je zwarte koffie. Als je koffie met melk neemt, krijg je koffie met melk.
Dat is duidelijk.
Maar wat nou als je kan kiezen tussen zwarte koffie of koffie ZONDER melk.
‘Beste man. Ik wil graag koffie zonder melk.’
Of:
‘Beste vrouw. Ik wil graag zwarte koffie.’
Krijg je dan beide keren hetzelfde? Namelijk zwarte koffie?
In de materialistische wereld: ja.
Het filosofische antwoord is: nee. Je krijgt niet hetzelfde.
Het gaat namelijk niet om de zwarte koffie. Het gaat erom dat je zei: ‘Ik wil koffie ZONDER melk.’
Het is onderdeel van de waarheid geworden. Een spirituele.
Je denkt nu vast: ‘Wat is dit voor gelul?’
Maar dit is precies wat identiteit is.
Een spel met taal waarmee we onszelf of anderen omschrijven.
Het is niet materialistisch. Het is spiritueel.
Je kan een vrouw die op vrouwen valt een lesbienne noemen of een pot. Je bedoelt hetzelfde, maar het is niet hetzelfde. Het ene is beledigend. Het andere een zakelijke omschrijving van iemands seksuele voorkeur.
De pot staat symbool voor een belediging.
Het zit in de symbolische wereld.
Ander voorbeeld.
Stel. We hebben het leuk in de kroeg en ik vraag je of je straks bij mij koffie komt drinken.
Je zegt ja.
En net voor ik mijn voordeur heb opengemaakt, zeg jij: ‘Ik lust helemaal geen koffie.’
En ik zeg: ‘Oh, dat is niet erg. Want ik heb helemaal geen koffie in huis.’
Letterlijk gezien zou je je moeten omdraaien en naar huis moeten gaan.
Maar we bedoelden alle twee niet dat we koffie gingen drinken. We hadden een symbolische wereld gecreëerd waarin we zeiden: laten we bij mij thuis seks gaan hebben.
Als ik had gevraagd: ‘Kom je mee neuken?’
Dan had je nee gezegd. Zelfs als je het dolgraag had gewild.
Welke nette vrouw gaat mee met zo’n schoft, die je behandelt als een of andere snack met zo’n expliciete vraag?
Daarom de vraag: ‘Kom je nog een koffietje bij me doen?’
Symboliek. We creëren een alternatieve wereld.
We begrijpen elkaar via deze symbolen beter en voorkomen misverstanden en beledigingen.
Dus.
Gebruik deze filosofie in je voordeel. Als je niet bot wil overkomen door iemand met een nee af te wijzen zeg dan gewoon: ‘Liever niet.’
Liefs,
Tomson
