Lieve vreemdeling,
Als je kunstenaarsambitie hebt, of al kunstenaar bent, ga alsjeblieft het boekje Just kids lezen van Patti Smith.
Het is fantastisch. Het gaat over de worsteling om te overleven als kunstenaar, muzes, vriendschappen en zoveel meer.
Oké. Oké. Oké.
In het autobiografische boekje Just kids vertelt muzikant en poëet Patti Smith over de geschiedenis van haar innige romantische vriendschap met fotograaf en kunstenaar Robert Maplethorpe.
Een vriendschap die voorbij het normale gaat. Ze voelen elkaar volledig aan. Ze maken elkaars zinnen af. Snappen elkaars intenties in kunst en inspireren en beoordelen elkaar. Ze leven jarenlang samen. Gaan met elkaar naar bed. Terwijl ze tussendoor andere relaties hebben.
Het is het Ultieme Romankoppel.
‘Niemand ziet zoals wij, Patti’, zei hij weer. Telkens wanneer hij zulke dingen zei, was het gedurende een magische tijdsspanne of wij de enige twee mensen op de wereld waren.
Ze ontmoeten elkaar als tieners in New York, waar ze jarenlang proberen te overleven met lageloonbaantjes. De avonduren vullen ze met kunst maken.
Patti Smith probeert in deze periode van alles uit. Acteren, toneelstukken schrijven, schilderen, tekenen en schrijven.
Robert maakt collages van foto’s uit tijdschriften, verdiept zich in beeldhouwkunst en vindt uiteindelijk de liefde voor de fotocamera.
Het is schrijnend om te lezen hoe ze voor het eerst uit elkaar lijken te groeien. Robert gaat gebukt onder schaamte en schuld voor zijn homoseksualiteit en durft dit niet te delen met Patti.
Hij ontsnapt in de nacht om deze seksuele gevoelens te onderzoeken en begint zelfs een geheime relatie met een man, waar iedereen van afweet behalve Patti.
Intuïtief voelt Patti de afstand tussen hem en Robert groter worden. Ze besluit ergens anders te gaan wonen en te gaan reizen met een vriendin.
Maar ze vinden elkaar toch weer.
Als Robert flink ziek wordt in een smerig guur drugspand, haalt ze hem weg en gaan ze wonen in het beroemde kunstenaarshotel Chelsea.
Maar ook daar blijft hij mysterieus doen over zijn gevoelens en affaires.
Later, alleen met mijn gedachten, ondervond ik een vertraagde reactie. Ik voelde me neerslachtig en was teleurgesteld dat hij me niet in vertrouwen had genomen. Hij had gezegd dat ik me nergens zorgen over moest maken, maar uiteindelijk moest ik dat wel. Toch begreep ik waarom hij het niet kon vertellen. Ik geloof dat het hem vreemd was om zijn impulsen te definiëren en zijn identiteit te beperken in termen van seksualiteit. Zijn verlangen naar mannen was verterend, maar ik voelde me geen moment minder bemind. Het viel hem niet gemakkelijk om onze lichamelijke band te verbreken.
Ook andere mensen kunnen de relatie tussen Patti en Robert moeilijk duiden.
Hem was verweten dat hij zijn homoseksualiteit ontkende; we waren ervan beschuldigd dat we geen echt stel waren. Hij was bang dat onze relatie eraan kapot zou gaan als hij openlijk voor zijn homoseksualiteit uitkwam. We hadden tijd nodig om uit te zoeken wat het allemaal inhield, hoe we het onder ogen moesten zien en herdefiniëren hoe onze liefde werd genoemd. Ik leerde van hem dat tegenstrijdigheid vaak de duidelijkste weg naar de waarheid is.
Ze zochten beiden naar hun plek en identiteit in de wereld.
Vele mensen vielen als een blok voor Robert en vroegen aan Patti hoe ze zijn hart konden veroveren.
Patti’s advies aan deze mensen laat zien hoe goed juist zij Robert begreep.
Robert was zeer gewild bij zowel mannen als vrouwen. Vaak klopten er kennissen bij mij aan om te vragen of hij vrij was en of ik tips had over de weg naar zijn hart. ‘Hou van zijn werk’, zei ik dan. Maar weinigen luisterden.
Ietsjes verder:
Hou van zijn werk. Dat was de weg naar Roberts hart. Maar de enige die dit echt begreep, die het vermogen bezat zijn werk volledig lief te hebben, was de man die zijn minnaar, zijn beschermheer en vriend voor het leven zou worden.
Ze heeft het over Sam Wagstaff. De man die zijn geliefde wordt en hem financieel ondersteunt.
Robert wilde rijk en machtig zijn, maar dat was hij niet. Door hun omgang smaakten ze het genoegen van de eigenschappen van de ander. Ze vormden als het ware een pakket. Ze hadden elkaar nodig. De beschermheer om groot te worden door de creatie. De kunstenaar om te creëren. Ik zag hen als twee mannen tussen wie een onverbreekbare band bestond. De bevestiging die van ieder van hen kwam, maakte hen sterker. Beiden waren van nature stoïcijns, maar ze konden elkaar zonder schaamte hun kwetsbaarheden tonen en elkaar met die kennis vertrouwen. Bij Sam kon Robert zichzelf zijn en Sam veroordeelde hem niet. Sam heeft nooit geprobeerd om Robert zijn werk te laten afzwakken, zich anders te kleden of toe te geven aan de gevestigde orde. Wanneer ik al het andere buiten beschouwing laat, voelde ik tussen hen een tederheid die wederzijds was.
Het verandert niets aan de band tussen Patti en Robert. Al veranderen hun beide levens extreem.
Patti Smith breekt in de jaren ’70 door als artiest die poëzie met rockmuziek vermengt en zo een grote invloed op de muziekscene krijgt.
Mijn favoriete band The Smiths is bijvoorbeeld zwaar geïnspireerd door Patti Smith.
Ze tourt de hele wereld over. Scoort een gigantische hit met Because the night en trouwt uiteindelijk met muzikant Fred “Sonic” Smith en krijgt daar een kind mee.
Ook Robert wordt een gewaardeerde artiest.
Het boek eindigt met Roberts ziekbed in 1989 door AIDS. Patti verzorgt hem met wat anderen wekenlang. Uiteindelijk sterft hij.
Het boek Just kids is een ode aan hun bijzondere band en vriendschap en de worsteling met kunst willen maken en proberen te overleven.
Ik zal morgen de mooiste passages over kunst maken delen uit dit boekje.
Echt heel inspirerend.
En dan nu linkjes:
- Patti op substack
- Patti’s mooiste album Wave
- Patti Smith Because The Night LIVE
Liefs,
Tomson
