We hebben goede beeldspraak nodig om zoiets complex als ons brein uit te leggen.
Die beeldspraak helpt om ons eigen gedrag te verklaren. Zoals het beeld dat we een reptielengedeelte in ons brein hebben. Het gebied waar oude instincten zitten, die ons helpen tegen o.a. gevaar. Maar dat dit systeem niet zo handig meer is als je een stomme mail van je manager krijgt en je strak begint te staan van de stress.
Als je zulke beeldspraak heel vaak hoort, ga je bijna echt geloven dat er een reptiel in je hoofd zit.
Er bestaat helemaal geen ‘reptielenbrein’.
De Amerikaanse neuroloog Paul D. MacLean heeft in de jaren zestig het triune brain model geïntroduceerd.
Volgens dit model bestaat het menselijke brein uit drie lagen, die overeenkomen met verschillende stadia in de evolutie van het leven op aarde.
- Het reptielenbrein. Dit is het oudste deel van het brein. Het controleert zaken als vechten, vluchten, voeden en voortplanten.
- Het zoogdierenbrein. Dit deel is verantwoordelijk voor je emoties en je herinneringen.
- De neocortex. Het gedeelte dat als laatste is toegevoegd. Het gebied van taal, creativiteit en bewustzijn.
Wat je hiervan merkt, is dat we deze beeldspraak gebruiken om gedrag te verklaren. Een man wil gewoon eerst neuken, omdat zijn reptielenbrein zo dominant is. De vrouw wil eerst praten voordat er seks komt, want die opereert meer vanuit het zoogdierenbrein.
Je leest dit en denkt: goh, inderdaad.
Maar ik herhaal het nog maar een keer.
Het triune brain model bestaat niet. Het is een metaforisch model om iets te verklaren. Maar het wordt niet wetenschappelijk ondersteund.
Onze hersenen zijn veel complexer.
Je kan niet een gebied aanwijzen dat specifiek voor iets verantwoordelijk is. Sommige zaken worden door het hele brein uitgevoerd bijvoorbeeld. Net zoals ons brein zich kan aanpassen. Iemand die blind is, ontwikkelt bijvoorbeeld een groter gebied in het hoofd dat audio verwerkt. En als je kijkt naar de evolutie van het brein bij dieren, is die niet lineair verlopen, maar zeer complex en chaotisch.
Je hebt meer beeldspraken die we dagelijks gebruiken over hoe wij mensen ‘functioneren’.
Zoals het verschil tussen ratio en gevoel.
Want je hebt een linker- en rechterhersenhelft. De een zorgt voor logica en analytisch denken. In het andere gebied zit de creativiteit en intuïtie.
Het spijt me om te zeggen, maar er is geen verschil in je brein tussen ratio en gevoel. Er is geen eens een duidelijk verschil tussen links en rechts.
Je hart of je hoofd volgen, is beeldspraak. Geen waarheid.
En dat is waar we de mist in gaan met z’n allen.
Dat we beeldspraak als waarheid interpreteren, om de complexiteit van het leven te beschrijven.
Eenvoudige verklaringen voor ingewikkelde kwesties.
Die eenvoudige beeldspraken helpen ons om elkaar beter te begrijpen. Maar als je ze heel vaak tegen elkaar zegt, gaan we nog geloven dat het echt zo is.
Met alle gevolgen van dien.
- Je bent niet je horoscoop.
- Je bent niet je sterrenbeeld.
- Je bent niet je persoonlijkheidstest.
- Je bent niet het label van de psycholoog.
- Je bent niet je IQ-score.
- Je bent niet je sociale status.
- Je bent niet je beroep.
- Je bent niet je uiterlijk.
- Je bent niet het geld op je bankrekening.
- Je bent niet je diploma.
- Je bent niet je bezittingen.
- Je bent niet je successen.
- Je bent niet je verleden.
- Je bent niet je angsten.
- Je bent niet je fouten.
Liefs,
Tomson
