Er zitten vele wijsheden in bemoedigende woorden die we uitspreken tegen iemand die in een flink dal zit.
Het probleem is alleen dat degene die in een dip zit, een andere taal nodig heeft om echt geholpen te worden.
En die taal is niet optimisme.
Het voelt enorm tegenstrijdig aan. Maar in duisternis heb je juist duistere woorden nodig die je verlichten.
Kunst spreekt die donkere taal. Bepaalde films, tv-series, boeken en schilderijen.
Ze zuiveren je ziel.
Als je naar Edvard Munchs (rip) schilderwerk kijkt, bijvoorbeeld, voel je zijn melancholische boodschap.
M’n favoriet van Munch. Gemaakt toen hij in diepe rouw was om de dood van zijn vader. Je ziet het terug. De man bij het raam is de enige vriend die hem nog bezocht in deze tijd. De andere vrienden negeerde hem. Night in Saint-Cloud. |
Hij worstelde zijn hele leven lang met zijn fysieke gezondheid en zijn mentale gestel. Hij verloor al op een best vroege leeftijd zijn zusje, moeder, en later ook zijn vader.
Het enige wat Munch echt wilde, was schilder worden. Maar dit was een moeizame weg om hiervan te kunnen leven en erkenning te krijgen. Zelfs zijn vader vond het niets.
Ook zijn liefdesleven stond vol met ingewikkelde driehoeksverhoudingen en maffe aantrek- en afstootdynamieken.
Het enige constante in zijn leven was dat, ongeacht hoe hij zich voelde, hij altijd schilderde om die zware gevoelens te uiten.
Mijn huis hangt vol met posters van zijn werken. Zijn werk spreekt op een dieper niveau met mijn ziel. Ik kan het bijna niet uitleggen.
Net zoals er een tv-serie is die me elke keer weer kippenvel bezorgt.
Ik heb het vaker getipt, maar ik doe het nog een keer.
The Leftovers.
The leftovers. WAT EEN TV-SERIE. |
In drie seizoenen volgen we hoe een gezin omgaat met pijn, rouw, eenzaamheid en zelfdestructie. Het begon allemaal toen 3 procent van de wereldbevolking van de een op de andere dag verdween.
Deze tv-serie gebruikt veel symboliek uit de Griekse oudheid. Er zit een mystieke laag onder die een beetje doet denken aan Stephen Kings boeken, zoals ‘The Green Mile’.
De soundtrack is fantastisch. De thema’s zijn confronterend. En daardoor juist zo zuiverend. Ik krijg elke keer weer, als ik het opnieuw kijk, kippenvel en braingasms. Je bekijkt het op HBO Max.
En dan het boek dat me meer compassievol maakt naar anderen en naar mezelf. Dat is het boek ‘Lincoln’s Melancholy’ van Joshua Wolf Shenk.
Wat een man, die Lincoln. |
Een van de grootste Amerikanen ooit was zijn hele leven depressief. Maar ondanks dat zware gemoed dat altijd om hem heen hing, zette hij zich in om van de samenleving een betere plek te maken. Hij werd uiteindelijk zelfs president en probeerde de slavernij af te schaffen, ook al moest hij dat bekopen met zijn leven.
Het boek geeft goed weer hoe de geschiedenis is vergeten dat Lincoln niet een optimistische held was, maar juist iemand die vanuit die zware gevoelens zijn eigen zingeving vond.
Vergis je niet. Onze huidige cultuur draait om verhalen van mensen die met een hoop optimisme tegen de stroom in de wereld beter maken. Daardoor is dit aspect van Lincoln ook geruime tijd onderbelicht gebleven. Het werd als een broodjeaapverhaal gezien. Het werd zelfs een beetje belachelijk gemaakt.
Maar Joshua Wolf laat goed zien in het boek dat toen hij nog leefde en de jaren na zijn dood iedereen wist van zijn melancholie.
Het zegt alles over deze tijd. Dat we niet kunnen geloven dat een depressieve president juist in zijn zwaarmoedigheid motivatie vond om de wereld beter te maken.
