Nog even over corona en Sywert hè.
Je weet wel. Sywert van Lienden die zichzelf verrijkte tijdens de coronacrisis.
Ik heb het boek Sywerts miljoenen net uitgelezen en er zit echt een melancholische treurigheid in. Niet een poëtische, maar zo’n nare smaak van melancholie.
Hoe zat het ook alweer?
- Sywert, Bernd en Camille richtten een stichting op om het tekort aan mondkapjes in Nederland op te lossen tijdens de coronacrisis. Niet zo gek. De epidemie overviel iedereen. Er was overal een tekort aan in de wereld.
- De stichting kreeg hulp van o.a. CoolBlue en Randstad, die geld, personeel en magazijnruimte ter beschikking stelden aangezien er geen winstoogmerk was.
- Sywert, Bernd en Camille merkten al snel bij een eerste levering mondkapjes op dat ze via de administratieve post ‘onvoorziene kosten’ twintig procent over het bedrag konden rekenen en niemand die er een vraag over stelde.
- Ze sloten vervolgens een ongekend hoge deal met de overheid om 40 miljoen mondkapjes te leveren voor 100 miljoen euro.
- De overheid betaalde niet alleen het voorschot, maar ook het transport en de distributie. Kortom: alle ondernemersrisico’s nam de overheid op zich.
- Het trio had ondertussen stiekem een commerciële bv opgericht.
- En stuurde via het commerciële bedrijf in plaats van via de stichting de factuur. Ze waren overigens niet van elkaar te onderscheiden, die facturen.
- Ze namen weer 20 procent onvoorziene kosten op, terwijl ze nul risico droegen en verder ook niets hoefden te doen.
- De overheid betaalde de rekening.
- Dat leverde ze 20 miljoen winst op.
- Binnen een jaar verdelen ze in schimmige constructies die 20 miljoen onder elkaar. Sywert krijgt er 9 miljoen van.
- Niemand mocht het weten.
- Toen er vermoedens kwamen van fraude, kozen de drie heren de aanval in ingewikkelde argumentaties, vage beweringen en een hoop gedreig in het openbaar.
Het boek laat goed zien wat deze drie mensen al hun hele leven goed kunnen: zichzelf en hun ideeën heel goed verkopen.
Als iedereen van je houdt
Sywert kreeg eerst bekendheid als voorzitter van het LAKS en organiseerde scholierenstakingen in Nederland tegen de 1040 uur-norm. Achteraf gezien ging dat protest helemaal nergens over, maar hij kreeg het voor elkaar om wekenlang het nieuws te domineren en de politiek te dwingen om iets te veranderen aan die norm. Jaren later werd hij een vaste tafelgast bij tv-programma De wereld draait door als politiek commentator. Hij richtte toen ook de club van 500 op, om met jonge mensen het politieke middenveld te beïnvloeden bij partijcongressen. Het was vooral een PR-aangelegenheid. De club heeft niets voor elkaar gekregen.
Dan heb je Bernd. Bernd had een stropdassenbedrijf. Hij was heel goed in bekende mensen met zijn stropdas laten rondlopen. Het lukte hem ook om media-aandacht te krijgen voor zijn exclusieve merk en zijn ‘succes’. Maar in de praktijk bleek hij helemaal niets te verkopen en ging zijn bedrijf over de kop.
Dan nog Camille. Hij verkocht spaarlampjes onder de naam WakaWaka. Bij elke aankoop ging er een gratis lampje naar Afrika. Hij won er vele prijzen mee en kreeg er wereldwijd bekendheid mee. Maar in de praktijk was het bedrijf een zooitje met misbruik van patenten. Ook was er gerommel met de bedrijfskoers. Hij gedroeg zich als een commerciële onderneming, terwijl het een stichting was. Je doet het voor een betere wereld, niet voor je portemonnee. Investeerders trokken zich terug en het bedrijf ging failliet.
Zie jij ook de rode draad?
Als de aandacht stopt, ben je niets meer
Ze zijn alle drie heel goed in aandacht krijgen van de media. Ze snappen hoe het spel werkt, hoe je sleutelfiguren benadert en welk verhaal je dan moet vertellen. Dit doen ze alle drie door te overdrijven en de boel mooier te maken dan die is.
Maar waar ze alle drie in falen, is hun idealen op een juiste manier uitvoeren. Ze zijn voor hun personeel autoritair, slaan adviezen in de wind en maken veel verkeerde keuzes. Ook hebben ze last van zonnekoninggedrag: het draait om hen, want zij zijn geweldig.
Begrijp me niet verkeerd, maar ik heb echt bewondering voor ze. Jezelf en je idee zo goed verkopen is echt een talent. Dat kunnen maar weinig mensen echt goed en zij kunnen het.
Maar op een makkelijke manier aandacht vragen, komt altijd met een prijs.
De aandacht werkt verslavend. Terwijl de aandacht ook altijd zal uitdoven.
Als je ook nog eens je zelfwaarde aan die aandacht hebt gekoppeld, wat blijft er dan van je over als de wereld weer verdergaat en niet naar je omkijkt?
Alle drie zaten ze in zak en as na al hun mislukte projecten en toen kwam corona…
De verleiding
Ze deden meteen waar ze zo goed in waren: het vertrouwen van iedereen winnen en alle aandacht opeisen.
In een tijd van chaos en crisis waren er opeens drie gewone Nederlanders die even het mondkapjesprobleem gingen oplossen en iedereen geloofde ze.
Ik denk, als ik het boek goed heb begrepen, dat ze puur toevallig opmerkten hoe ze er echt geld aan konden verdienen. Ik denk ook oprecht dat ze Nederland wilden helpen, maar ook vooral zichzelf wilden helpen met de aandacht die ze ervoor kregen. En toen ze doorhadden hoe ze er geld aan konden verdienen, konden ze de verleiding gewoon niet weerstaan.
Het is echt een trieste zaak. Een groot deel van die 40 miljoen ingekochte mondkapjes voldeed helemaal niet aan de veiligheidseisen.
En nog een punt. Voor wie de overheid het inkocht, zorginstellingen en ziekenhuizen, etc., waren die 40 miljoen mondkapjes helemaal niet nodig. Want ondertussen hadden de vaste leveranciers alles weer op orde.
Dus wtf…
Waarom wilde de overheid zo graag zo snel 40 miljoen mondkapjes inkopen en waarom moest het via Sywert?
Niet alleen deze drie hebben een rookgordijn gecreëerd, maar het Ministerie van Volksgezondheid en de verantwoordelijke minister ook.
De melancholische les
De melancholie in deze zaak is dat in tijden van chaos, onzekerheid en ellende, je als samenleving zoekt naar een symbool van hoop.
Daar speelden deze drie heren perfect op in. En dat verhaal wilden de media graag vertellen: “Kijk deze drie gewone jongens eens even hard werken voor ons.”
Maar er is ook een donkere kant aan de mens. Die kant waar we te weinig over praten. We zoeken in tijden van chaos en onvoorspelbaarheid ook heel graag een zondebok.
Je hebt een vijand nodig, waar je al je frustraties, angsten en onzekerheid op kan projecteren, of het nou waar is of niet.
En dat werd Sywert. Volksvijand nummer een.
Jezelf verrijken in tijden van crisis. De boel bewust bedriegen. Randstad en CoolBlue voor je laten werken.
Poah.
En tegelijkertijd, sorry dat ik het zeg, maar ik heb wel medelijden met ze. Want ik geloof er niks van dat zij als enige bedrijf aan creatief boekhouden deden in tijden van chaos.
De ene z’n dood, is de ander z’n brood.
Het boek heet Sywerts miljoenen: De jacht op het mondkapjesgoud en is o.a. geschreven door Jan-Hein Strop.
Liefs,
Tomson
