Hey jij,
Honderden boodschappen krijgen we dagelijks via nieuwssites, films, muziek, boeken en reclames op ons afgevuurd. Zelfs als je je er niet bewust van bent, gaan die dingen in je onderbewustzijn zitten. Alleen al het feit dat je minimaal 6000 advertenties per dag ziet.
Dat beïnvloedt ons brein. Niet zozeer dat je verleid wordt om 6000 producten te kopen. De meeste boodschappen gaan niet eens over kopen. Ze gaan over een gevoel, een lifestyle, een probleem. En als je daar gevoelig voor bent, ga je uiteindelijk ook het product kopen. Of neem de film, zoals de romcoms uit de jaren ’90: twee hetero’s waren voor elkaar gemaakt, ze wisten het alleen nog niet. Behalve op het eind: toen kwam het toch nog goed.
Of de trend van de afgelopen tien jaar: brute seks met een woeste, wilde, ontembare man, die van binnen een hartje van goud heeft. Als je maar genoeg je best doet als vrouw, zal die man vanzelf ontdooien. Dit is het plot van Belle en het Beest én Fifty shades of grey. Deze twee films vertellen exact dezelfde boodschap.
Deze dingen gaan onder onze huid zitten. De boodschap van het individu, in volledige controle over diens leven.
Wees jezelf. Doe het zelf. Word jezelf. Blijf jezelf.
Jij. Jij. Jij.
Niet wij. Of jullie.
Jij.
Dit idee zit inmiddels volledig in onze westerse cultuur gesleten.
Om een voorbeeld te geven.
Op een foto staan tien meiden. Een glimlacht. De andere negen kijken somber.
Vraag nu aan een kind in het westen hoe het glimlachende meisje zich voelt.
Het antwoord is: blij.
Vraag het aan een Aziatisch kind. Dat antwoordt: somber.
De Aziatische cultuur is collectivistisch. Als de groep zich somber voelt, voelt het individu zich somber.
Dit collectivisme brengt overigens weer andere problemen met zich mee. Zoals de schaamtecultuur in Japan. Of in China, waar jongeren weglopen van huis en in de bergen gaan leven.
Maar weet je wat de tragiek van onze eigen westerse samenleving is? Je wordt als individu, door te geloven in jezelf, niet een sterker mens. Onze levens zijn juist steeds minder waard geworden.
We zijn verbonden met de hele wereld, maar we zien de banen voor onze neus verdwijnen naar Azië.
De zorg is volledig aan de markt overgelaten.
Als je aangifte doet dat je fiets is gestolen, mag je dit online in een formulier tikken en verdwijnt het in een statistische molen.
Als je voor je geestelijke gesteldheid bij een psycholoog komt, moeten ze je vooral zo effectief (dus snel) mogelijk van je klachten afhelpen. Anders stopt de vergoeding van de zorgverzekeraar. Wanneer komt het moment dat een zorgverzekeraar beslist dat een pilletje goedkoper is dan dertig therapiesessies om je verborgen trauma’s bloot te leggen?
Begrijp me niet verkeerd. Als we naar de cijfers kijken, is de wereld een betere plek geworden. Minder moorden. Minder armoede. Minder kindersterfte.
Maar door de bril van het consumentisme zijn we een belangrijk aspect van het leven aan het vergeten: de kunst van het lijden.
Als je altijd maar blij, gelukkig en jezelf moet zijn, wat doet dat met je zelfbeeld als je even flinke tegenwind hebt? Als even alle stoplichten op rood staan? Je lijf of geest er geen zin meer in heeft? Of later, als je kinderen hebt, je kind niet een genie blijkt te zijn.
We worden volledig opgevreten door ons eigen verdriet als een geliefde van ons wegloopt. Zo erg dat ons lichaam ons in de steek laat en we na veel te lang wachten pas hulp vragen bij de huisarts.
Fuck man.
Omdat we niet weten hoe we moeten lijden, vreet het ons op als we lijden.
De oude Grieken wisten dat het leven uit lijden bestond. Eens per jaar, bij het oogstfeest, voerden ze toneelstukken op. Blijspelen en tragedies. Een lach en een traan.
De Griekse tragedies heten niets voor niets tragedies. Het liep nooit goed af met de hoofdrolspelers.
De toeschouwers vonden het geweldig. Ze gaven elk jaar prijzen voor het beste toneelstuk. Ze konden zichzelf er volledig mee vergelijken. Het zat in hun bewustzijn, dat het leven tegen kon zitten. Ze schreven het niet eens aan de goden toe. Maar een tandje hoger. Het noodlot. Een universele waarheid, waar niemand aan kon ontsnappen.
Ze waren voorbereid, door het consumeren van deze verhalen, dat het leven lijden is.
Vergelijk dat eens met een gemiddelde Marvelfilm. Die superhelden lijden niet. Ze overwinnen. Met hun spierkracht. Ze redden de wereld. Altijd. Hun enige mankement is hoe ze de woede in zichzelf kunnen beheersen, zodat ze hun dierbaren er niet pijn mee doen. Het personage The Hulk is het beste voorbeeld van deze mannelijke boodschap. Woede is goed, als je het weet te beheersen.
Woede is helemaal niet goed. Het is een uiting van onmacht. Een schijnoplossing voor lijden. The Hulk moet niet vechten. The Hulk moet leren uithuilen. En zijn tegenstanders ook.
Blijf huilen,
Liefs,
Tomson
