|
Lieve vreemdeling, Ik kwam deze video tegen van Jim Carrey over depressie. Hij legt het zo uit: je lichaam heeft geen zin meer in je eigen gecreëerde avatar. Dit punt maakt journalist Johann Hari ook in zijn boek Verbinding verbroken. In dit boek onderzoekt hij de oorzaken van depressie. Hij schrijft: ‘Ik kreeg het idee dat het feit dat rouw en depressie identieke symptomen hebben iets belangrijks betekende. En op een dag, nadat ik een aantal depressieve mensen had geïnterviewd, vroeg ik me af: stel dat depressie eigenlijk een vorm van rouw is – rouw omdat ons eigen leven niet is wat het zou moeten zijn? Stel dat het een vorm van rouw is om de verbondenheid die we kwijtgeraakt zijn, maar nog steeds nodig hebben?’ Viktor E. Frankl, de holocaust-overlever en schrijver van het boek Man’s searching for meaning praat hier ook over. Hij voegt er een oplossing aan toe. “What man actually needs is not a tensionless state but rather the striving and struggling for a worthwhile goal, a freely chosen task. What he needs is not the discharge of tension at any cost but the call of a potential meaning waiting to be fulfilled by him.” Ja. Dit snap ik wel. Maar dat is dus echt makkelijker gezegd dan gedaan. Ik weet mijn ambitie. Mijn poolster aan de hemel. Maar op dagen dat ik me slecht voel, voedt juist deze ambitie mijn zelfhaat. Laat staan als je je al maanden elke dag zo beroerd voelt. Volgens Vikter E. Frankl kan je pas zingeving vinden in je eigen leven, door nog dieper in je zware gevoel te zinken. Om op zoek te gaan naar ideeën en gedachten van jezelf die je lange tijd geleden bent kwijtgeraakt. “If architects want to strengthen a decrepit arch, they increase the load which is laid upon it, for thereby the parts are joined more firmly together. So if therapists wish to foster their patients’ mental health, they should not be afraid to create a sound amount of tension through a reorientation toward the meaning of one’s life.” Dat wat Jezus, Mohammed en Boeddha ook deden. Jezelf afzonderen. Alleen. Voor een heel lange tijd. Om daar in die zwaarte een nieuw doel te vinden. Dat was wat mijn held president Abraham Lincoln ook deed tijdens zijn tweede grote depressie net voor zijn aanstaande huwelijk met Mary. Eerst probeerde hij zijn zwaarte op te lossen door vooral omringd door mensen te zijn. Afleiding zoeken. Maar hij kwam op een punt dat hij echt moest uitvogelen wat hem weerhield om te stoppen met leven. Geïsoleerd van anderen vond hij zijn doel. Hij wilde iets betekenen voor de mensheid. Dat is hem nog gelukt ook. Maar ik denk niet dat de rest van de wereld zulke ambities moet uitspreken om hun emotioneel lijden op te heffen. Ik ben meer geraakt door het inzicht van Frankl over tragisch optimisme. Een woordencombinatie waar de melancholie van afdruipt. “I speak of a tragic optimism, that is, an optimism in the face of tragedy and in view of the human potential which at its best always allows for: 1) turning suffering into a human achievement and accomplishment; 2) deriving from guilt the opportunity to change oneself for the better; and 3) deriving from life’s transitoriness an incentive to take responsible action.” Hij nodigt iedereen uit om niet in een passieve staat van zijn te blijven. Om niet te verdrinken in zelfmedelijden. Maar er wat mee te doen. Ik weet inmiddels wat mijn medicijn is tegen zelfhaat en twijfel. Tegen pessimisme en uitzichtloosheid. Dat is iets creëren. Niet iets groots. Niet iets ambitieus. Maar gewoon mijn beschikbare tijd stoppen in iets maken. Gedachten over voor wie, of het goed is en of het zinvol is, laat ik dan volledig achterwege. Dat maakt het allemaal te zwaar. Alleen maar argumenten om de zelfhaat te voeden. Ik ga gewoon wat schrijven, iets uitvogelen, wat in elkaar zetten. Het werkt bij mij altijd. Alsof ik weer even ingeplugd wordt op een stroom positieve energie. Vaak kijk ik niet eens meer terug naar de teksten die ik op deze middagen of avonden heb gemaakt. Waarschijnlijk is het ook echt rommel. Maar dat was het doel ook niet. Ik moest mezelf gewoon forceren om iets te creëren en dat geeft lucht. Niet alleen dat: het leidde af van dat zware pessimistische gevoel. Dus als ik een advies mag geven aan de wereld. Als een ambitieus doel vinden om het leven dragelijk te houden te zwaar klinkt. Vind eerst iets dat fijn voelt, iets dat je voor even de wereld en jezelf laat vergeten. Als je even klaar bent met je gepieker en de zwaarte, ga dan iets doen met je handen. Creëer iets. Kleur desnoods een krantenpagina helemaal zwart. Nou ja. Dat was wat ik deed tijdens mijn meest donkere dagen 🤡. Met een zwarte stift kleuren. Tot er enkele woorden overbleven en er zo een nieuwe zin was ontstaan. Melancholische groet, Tomson  |
